અગ્નિપથ યોજના[A to Z]

14 જૂન, 2022 ના રોજ, કેન્દ્ર સરકારે ત્રણેય સેવાઓમાં સૈનિકોની ભરતી માટે "અગ્નિપથ યોજના" નામની નવી યોજના શરૂ કરી. આ યોજના તાત્કાલિક અસરથી લાગુ કરવામાં આવશે. ભરતી થયેલા સૈનિકોને "અગ્નવીર" કહેવામાં આવશે.

અગ્નિપથ યોજના

• ત્રણેય સેવાઓમાં સૈનિકોની ભરતી માટે અગ્નિપથ યોજના શરૂ કરવામાં આવી છે.
• આ અંતર્ગત વાર્ષિક આશરે 45,000 થી 50,000 સૈનિકોની ભરતી કરવામાં આવશે. તેમાંથી મોટા ભાગની ભરતી માત્ર ચાર વર્ષ માટે કરવામાં આવશે.
• કુલ વાર્ષિક ભરતીના લગભગ 25%ને કાયમી કમિશન હેઠળ આગામી 15 વર્ષ સુધી સેવા ચાલુ રાખવાની મંજૂરી આપવામાં આવશે.

આયોજનનું મહત્વ

• આ નિર્ણયથી ભારતમાં 13 લાખથી વધુ મજબૂત સશસ્ત્ર દળો માટે સ્થાયી દળનું સ્તર ઘટશે.
• આ યોજના સંરક્ષણ પેન્શન બિલને પણ નીચે લાવશે, જે ઘણા વર્ષોથી સરકારો માટે મુખ્ય ચિંતાનો વિષય છે.

યોગ્યતાના માપદંડ

અગ્નિપથ યોજના અધિકારીના રેન્કથી નીચેના કર્મચારીઓ માટે રજૂ કરવામાં આવી છે, જેઓ કમિશન્ડ ઓફિસર તરીકે દળોમાં જોડાતા નથી. આ હેઠળ, 17.5 વર્ષથી 21 વર્ષની વય જૂથના ઉમેદવારો અરજી કરવા પાત્ર હશે. ભરતીના ધોરણો યથાવત રહેશે. વર્ષમાં બે વખત રેલીઓ દ્વારા કર્મચારીઓની ભરતી કરવામાં આવશે.

ઉમેદવારો માટે તાલીમ

પસંદગી બાદ ઉમેદવારોએ છ મહિનાની તાલીમ લેવી પડશે. ત્યાર બાદ તેઓ સાડા ત્રણ વર્ષ માટે પોસ્ટિંગમાં રહેશે.

પગાર અને અન્ય લાભો

તેને તાલીમ અને સેવાના સમયગાળા દરમિયાન વધારાના લાભો સાથે 30,000 રૂપિયાનો પગાર મળશે. આમ, ચાર વર્ષની સેવાઓના અંત સુધીમાં પગાર રૂ. 40,000 થઈ જશે. આ સમયગાળા દરમિયાન, પગારના 30% "સેવા ફંડ પ્રોગ્રામ" હેઠળ અલગ રાખવામાં આવશે, જે હેઠળ સરકાર પણ દર મહિને સમાન રકમનું યોગદાન આપશે. આ રકમ પર વ્યાજ પણ લેવામાં આવશે. ચાર વર્ષના સમયગાળાના અંતે, કામદારોને 11.71 લાખ રૂપિયા મળશે, જે કરમુક્ત હશે. તેમને ચાર વર્ષ માટે 48 લાખ રૂપિયાનું જીવન વીમા કવર પણ આપવામાં આવશે.

ભરતી ક્યારે શરૂ થશે?

આ યોજના હેઠળ ભરતી 90 દિવસમાં શરૂ થશે.

                             

દેશભરમાં ભારતીય સેનામાં ભરતી માટેની નવી યોજના અગ્નિપથ યોજનાનો ઉગ્ર વિરોધ થઈ રહ્યો છે. દરમિયાન, ભારતીય વાયુસેનાએ તેની વેબસાઇટ પર કેન્દ્ર સરકારની 'અગ્નિપથ' યોજના સાથે સંબંધિત વિગતો શેર કરી છે. એરફોર્સમાંથી તેની પસંદગીની પ્રક્રિયા 24 જૂનથી શરૂ થઈ રહી છે. જેમાં લાયકાતના માપદંડ, વય મર્યાદા, શૈક્ષણિક લાયકાત સહિતની અન્ય માહિતી આપવામાં આવી છે. તે જણાવે છે કે તમામ ભારતીયો આ યોજના માટે પાત્ર છે, જો કે તેના માટે અરજી કરવા માટે ઉમેદવારની ઉંમર 17.5 વર્ષથી 21 વર્ષની વચ્ચે હોવી જોઈએ. એ પણ જણાવવામાં આવ્યું છે કે અગ્નિવીરોને એક વર્ષમાં કેટલી રજા આપવામાં આવશે અને તેમને કેટલું વીમા કવચ મળશે. 

આ યોજનામાં અધિકારીઓના રેન્કથી નીચેના વ્યક્તિઓ માટે ભરતી પ્રક્રિયાનો સમાવેશ થાય છે. આ યોજના હેઠળ 75% જવાનોને માત્ર 4 વર્ષ માટે ભરતી કરવામાં આવશે. યોજના હેઠળ ભરતી થયેલા સૈનિકોને અગ્નિવીર કહેવામાં આવશે. તે જ સમયે, ફક્ત 25 ટકા જ આગામી 15 વર્ષ માટે ફરીથી સેવામાં રાખવામાં આવશે.

                              

અગ્નિપથ ભરતી 2022: કોણ અરજી કરી શકે છે

આ યોજના હેઠળ તમામ ભારતીયો અરજી કરી શકે છે. જો કે, 17.5 થી 21 વર્ષની વયજૂથના પુરૂષો અને મહિલાઓની ભરતી કરવામાં આવશે. ચાર વર્ષ પછી, અગ્નિવીર તેની પોતાની મરજીથી નિયમિત કેડર માટે અરજી કરી શકશે. સંસ્થાની યોગ્યતા, જરૂરિયાતના આધારે તે બેચમાંથી 25 ટકા સુધીની પસંદગી કરવામાં આવશે. અન્ય શૈક્ષણિક લાયકાત અને શારીરિક ધોરણો ભારતીય વાયુસેના દ્વારા જારી કરવામાં આવશે. અગ્નિવીરોએ ભારતીય વાયુસેનામાં અરજી કરવા માટે તબીબી પાત્રતાની શરતો પૂરી કરવી પડશે.

અગ્નિવીરોને આ સુવિધાઓ મળશે

• અગ્નિવીરોને માસિક પગાર સાથે હાડમારી ભથ્થું, ગણવેશ ભથ્થું, કેન્ટીન અને તબીબી સુવિધાઓ આપવામાં આવશે. અગ્નિવીરોને મુસાફરી ભથ્થું પણ મળશે. વેબસાઈટ પર આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર, તેમને એરફોર્સના નિયમિત સૈનિક જેટલી જ સુવિધાઓ મળશે.  
• તમને વર્ષમાં 30 દિવસની રજા મળશે. તેમને અલગથી મેડિકલ લીવ આપવામાં આવશે. જોકે, તે મેડિકલ ચેકઅપ પર નિર્ભર રહેશે. 
• અગ્નિપથ યોજના હેઠળ પસંદગી પ્રક્રિયા 24 જૂનથી શરૂ થશે. 2022 માટે અગ્નિપથ યોજના હેઠળ, ભારતીય વાયુસેનામાં ભરતી થયેલા લોકોની વય મર્યાદા વધારીને 23 વર્ષ કરવામાં આવી છે.
• નવી યોજના હેઠળ, 4 વર્ષની સેવા દરમિયાન લગભગ 2.5 મહિનાથી 6 મહિનાનો તાલીમ સમયગાળો હશે.
• જો ચાર વર્ષની સેવા દરમિયાન અગ્નિવીરનું મૃત્યુ થાય છે, તો વીમા કવચ આપવામાં આવશે, જે અંતર્ગત તેના પરિવારને લગભગ 1 કરોડ રૂપિયાની આર્થિક સહાય આપવામાં આવશે.
• અગ્નિવીરોને દર મહિને 30-40 હજાર રૂપિયાનો પગાર મળશે.
• ફરજની લાઇનમાં વિકલાંગતાના કિસ્સામાં, એક્સ-ગ્રેટિયા 44 લાખ રૂપિયા મળશે. આ સાથે જ બાકી રહેલી નોકરીનો પૂરો પગાર અને સર્વિસ ફંડ પેકેજ પણ મળશે.
• અગ્નિવીરોનો કુલ 48 લાખનો વીમો હશે. ફરજ દરમિયાન શહીદ થવાના કિસ્સામાં, સરકાર દ્વારા 44 લાખ એકસાથે આપવામાં આવશે અને સર્વિસ ફંડ પેકેજ અલગ હશે. આ સિવાય બાકી રહેલી નોકરીનો પુરો પગાર મળશે.
• સેન્ટ્રલ આર્મ્ડ પોલીસ ફોર્સ (CAPF) અને આસામ રાઈફલ્સમાં યોજાનારી ભરતીમાં 10 ટકા સીટો 'અગ્નવીર' માટે અનામત રાખવામાં આવશે. આ ઉપરાંત, ગૃહ મંત્રાલયે CAPF અને આસામ રાઈફલ્સમાં ભરતી માટે 'અગ્નિવીર' માટે ઉચ્ચ વય મર્યાદામાં છૂટછાટની પણ જાહેરાત કરી છે.
• અગ્નિપથ યોજના દ્વારા ભારતીય સેના, ભારતીય નૌકાદળ અને ભારતીય વાયુસેના માટે લગભગ 46,000 સૈનિકોની ભરતી થવાની છે. અગ્નિપથ યોજના હેઠળ મહિલાઓની ભરતી સંબંધિત સેવાઓની જરૂરિયાતો પર નિર્ભર રહેશે.

અગ્નિપથ યોજનાનું ઓફિશ્યલ નોટીફિકેશન